Co to jest ZFŚS i do czego służy?
Zakładowy fundusz świadczeń socjalnych (ZFŚS) to specjalny fundusz tworzony przez pracodawców, mający na celu finansowanie działalności socjalnej na rzecz pracowników i ich rodzin. Jego głównym celem jest poprawa warunków życia, wsparcie w trudnych sytuacjach i umożliwienie korzystania z różnorodnych form wypoczynku i rekreacji. Fundusz stanowi istotne narzędzie w polityce socjalnej firmy, przyczyniając się do budowania pozytywnych relacji pomiędzy pracownikami a pracodawcą.
Kto jest zobowiązany do tworzenia ZFŚS?
Obowiązek tworzenia zakładowego funduszu świadczeń socjalnych spoczywa na pracodawcach zatrudniających co najmniej 50 pracowników w przeliczeniu na pełne etaty. Mniejsi pracodawcy mogą tworzyć fundusz dobrowolnie. Istotne jest, aby pamiętać, że liczba zatrudnionych jest ustalana na dzień 1 stycznia danego roku.
Jak finansowany jest fundusz socjalny?
Podstawowym źródłem finansowania zakładowego funduszu świadczeń socjalnych są coroczne odpisy podstawowe, naliczane od przeciętnego wynagrodzenia miesięcznego w gospodarce narodowej z roku poprzedniego lub z drugiego półrocza roku poprzedniego, jeśli wynagrodzenie to było wyższe. Wysokość odpisów jest uzależniona od liczby zatrudnionych oraz rodzaju prowadzonej działalności. Przepisy przewidują również możliwość dokonywania odpisów fakultatywnych, np. na rzecz osób niepełnosprawnych.
Jakie świadczenia mogą być finansowane z ZFŚS?
Zgodnie z ustawą, środki z zakładowego funduszu świadczeń socjalnych mogą być przeznaczone na różnorodne formy działalności socjalnej, takie jak: dofinansowanie wypoczynku (w tym wczasy pod gruszą), działalność kulturalno-oświatowa, sportowo-rekreacyjna, pomoc materialna (np. zapomogi), a także zwrotne lub bezzwrotne pożyczki na cele mieszkaniowe. Konkretne rodzaje świadczeń i zasady ich przyznawania określa regulamin funduszu, który jest tworzony przez pracodawcę w porozumieniu z zakładową organizacją związkową.
Kryteria przyznawania świadczeń z funduszu
Przy przyznawaniu świadczeń z zakładowego funduszu świadczeń socjalnych obowiązuje zasada kryterium socjalnego. Oznacza to, że świadczenia powinny być różnicowane w zależności od sytuacji życiowej, rodzinnej i materialnej pracownika. Regulamin funduszu powinien szczegółowo określać zasady ustalania wysokości świadczeń w oparciu o to kryterium.
Regulamin ZFŚS – kluczowy dokument
Regulamin zakładowego funduszu świadczeń socjalnych jest najważniejszym dokumentem regulującym zasady funkcjonowania funduszu w danej firmie. Powinien on zawierać informacje o źródłach finansowania, rodzajach świadczeń, kryteriach ich przyznawania, trybie rozpatrywania wniosków oraz zasadach gospodarowania środkami funduszu. Regulamin jest tworzony przez pracodawcę w porozumieniu z zakładową organizacją związkową (jeśli taka działa w firmie).
Komisja Socjalna i jej rola
W wielu firmach powoływana jest Komisja Socjalna, której zadaniem jest opiniowanie wniosków o świadczenia z zakładowego funduszu świadczeń socjalnych oraz czuwanie nad prawidłowym gospodarowaniem środkami funduszu. Skład komisji i jej kompetencje określa regulamin ZFŚS.
Kontrola i ewidencja środków ZFŚS
Środki zakładowego funduszu świadczeń socjalnych podlegają odrębnej ewidencji księgowej. Pracodawca jest zobowiązany prowadzić szczegółową dokumentację dotyczącą wpływów i wydatków funduszu oraz sporządzać sprawozdania finansowe. Fundusz podlega kontroli ze strony Państwowej Inspekcji Pracy oraz innych uprawnionych organów.